بیوتکنولوژی در چین

کلمات کلیدی: Sino، Shanghai Promega، Beijing, biotechnology, sensors, food, Medicine, DNA

فناوری های نوین تحولات بزرگی در تولید محصولات با کارکردهای مورد نیاز بشر امروز به وجود آورده است. کشورهای مختلف جهان برای رسیدن به توانایی به کارگیری این فناوری ها سرمایه و نیروی انسانی خویش را بسیج کرده اند تا ازکاروان توسعه اقتصادی عقب نمانند. مقاله حاضر نگاهی دارد به رویکردهای چین به بیوتکنولوژی به عنوان یکی از فناوری های نوین

عبدالله الله وردی: تاریخچه استفاده از فناوری زیستی در چین سابقه ای 3 هزار ساله دارد، طی قرنگذشته فناوری زیستی در چین به منظور فراهم آوردن امکانات برای تولید محصولاتی نظیر غلات، گیاهان و عصاره های گیاهی برای موارد پزشکی، سرکه (که سابقه 2 هزار ساله دارد) و واکسن علیه آبله انسانی استفاده می شد. از سال 1980 جمهوری خلق چین به تدریج به نظام جهانی حق مالکیت معنوی پیوست و در سال 1980 یکی از اعضای سازمان جهانی حق مالکیت معنوی شد. از سال 1984، چین قانون حق امتیاز اختراع را به کار برده است که این حق امتیاز انحصاری باعث رونق یافتن صنایع ازجمله بیوتکنولوژی در چین شده است.

از سال 1981 میلادی، با توجه به سیاست های جدید اقتصادی، دولت سالانه حدود 30 درصد از بودجه فرهنگستان علوم چین را صرف پژوهش های کاربردی در زمینه های فناوری های پیشرفته کرده است. در سال 1983 برای هماهنگی و جهت دادن به توسعه فرایندهای بیولوژیک، مرکز ملی توسعه بیوتکنولوژی چین زیر نظر فرهنگستان علوم تاسیس گردید. این مرکز زیر نظر کمیته ای هدایتگر بود که این کمیته متشکل از دانشمندان مجرب برای طراحی برنامه و تخصیص سرمایه به طراح ها بودند. این مرکز بودجه ای به میزان 200 میلیون دلار طی 5 سال به 100 پروژه اختصاص داد که در میان این پروژه ها، پروژه توسعه داروهای جدید و درمانگرهای ژنتیکی نیز به چشم می خورد.
دولت از طریق کمیسیون برنامه ریزی مبلغ 868 میلیون دلار جهت وارد نمودن دستگاه ها و مواد مصرفی هزینه نمود. این کار باعث گردید تا در سال 1992 بیش از 200 آزمایشگاه پژوهشی و 50 دانشگاه چینی در پژوهش های بیوتکنولوژی این کشور شرکت نمایند که حدودا 50 هزار دانشمند در این پروژه ها مشغول به فعالیت شدند و هزینه های تحقیق و توسعه جهت تولید محصولات بیوتکنولوژی از طرف دولت، صنعت، بانک جهانی و بخش خصوصی تامین می شود. صنایع بیوتکنولوژی چین در سه بخش عمده فعالیت می کنند: بیوتکنولوژی دارویی، بیوتکنولوژی غذایی _ کشاورزی و ساخت حسگر ها و آنزیم های تحقیقاتی _ صنعتی براساس فرایندهای بیولوژیکی. بیوتکنولوژی دارویی را موسسه داروشناسی فرهنگستان علوم پزشکی چین واقع در شهر پکن هدایت و رهبری می کند. این موسسه 3430 نفر را استخدام کرده و در 54 انستیتو تحقیقاتی _ تولیدی از آنها به منظور تحقیق روی پروژه هایی نظیر بیان آنتی ژن های هپاتیت B و کشت سلول های پستانداران استفاده می کند.

از محصولات دارویی که بر مبنای بیوتکنولوژی تولید می شود، می توان آنتی بیوتیک هایی نظیر پنی سیلین ها، سفالوسپورین ها، استرپتومایسین ها،ویتامین ها، پروتئین ها، پروتئین های نوترکیب (که مصارف پزشکی داشته نظیرا ینترفرون-انترلوکین، CSF ، TNF) و کیت های تشخیص برمبنای ELISA، PCR را نام برد که به علت کاهش هزینه ها و کسب بازارهای منطقه، درآمد بسیار زیادی را به خود جلب نموده است.
بیوتکنولوژی غذایی و کشاورزی را موسسه پژوهش های صنعتی مواد غذایی چین که در سال 1984 تاسیس شد، هدایت می کند. این موسسه بر تولید مواد غذایی حاصل از تخمیر و استفاده از بیوتکنولوژی در جهت تولید واریته های گیاهی بهتر، نظارت می نمایند. به عنوان مثال یونگ YONG، صاحب نظر بیوتکنولوژی و بنیانگذار موسسه پژوهش های صنعتی مواد غذایی چین عنوان کرده است، در سه سال گذشته در چین 213 گیاه تراریخته نظیر برنج، توتون، گندم، ذرت و پنبه تولید شده که دارای 38 ژن مقاومت به بیماری، 26 ژن مقاومت به آفات و 79 ژن برتر عملکردی می باشد.

جدول زیر تعداد بذرهای اصلاح ژنتیکی شده را در برنامه ۱۰ ساله در کشور چین نشان می دهد: 

 

سومین بخش بیوتکنولوژی در چین ساخت بیوحسگر ها و آنزیم های تحقیقاتی و صنعتی براساس فرایندهای بیوتکنولوژی است. موسسه زیست _ شیمی شانگهای که در سال 1958 تاسیس شد و زیرمجموعه فرهنگستان علوم چین است، براین بخش از بیوتکنولوژی نظارت دارد. آمارها موید این مطلب است که تولید و فروش محصولات آنزیمی و ... باعث سودآوری شدید صنایع بیوتکنولوژی شده است. به عنوان مثال چهل کارخانه که از این موسسه زیست شناسی حمایت علمی و مالی دریافت داشته اند، توانسته اند بیش از 60 نوع آنزیم را به میزان 20 هزار تن در سال تولید کنند که این امر باعث در دست گرفتن بازار توسط چین و کاهش عمده قیمت ها در این زمینه شده است.
هدف اصلی موسسه زیست شیمی شانگهای انجام پژوهش های بنیادی و کاربردی می باشد. از مزایای این آزمایشگاه ارتباط آسان پژوهشگران با موسسات خارج از کشور، به خصوص آمریکاست، به طوریکه در سال 1992 حدود 40 نفر از 82 پژوهشگر این موسسه در آمریکا آموزش دیده بودند. یونگ به اهمیت همکاری مشترک با شرکت های خارجی به خوبی واقف است به طوری که امکان همکاری مشترک سه شرکت Sino، Shanghai Promega، Beijing را فراهم کرده است. او معتقد است ایجاد همکاری مشترک با شرکت های خارجی به خصوص شرکت های آمریکایی و اروپایی باعث انتقال تکنولوژی و تجربیات آنها به داخل چین می شود. حال این سئوال مطرح می شود که چرا تولید محصولات بیوتکنولوژی در چین حائز اهمیت است؟

جواب این سئوال به مسایل اقتصادی از جمله وجود مواد خام، نیروی انسانی در دسترس و در نتیجه ارزان تمام شدن تولید محصول در چین برمی گردد. حال تولید محصولات بیوتکنولوژی در چین و عرضه آن درکشورهای منطقه می تواند جایگزین بازارهای کشورهای غربی شود. به عبارت دیگر، مردم به جای استفاده از محصولات غربی از محصولات داخلی خودشان استفاده می کنند و گسترش صنایع بیوتکنولوژی منجر به توسعه علم و توسعه تکنولوژی های جدید می شود. یونگ همچنین عقیده دارد توسعه یک صنعت فقط و الزاما با سرمایه گذاری در آن صنعت حاصل نمی شود؛ به عبارت دیگر، لازمه پیشرفت علم جدید نظر بیوتکنولوژی مستلزم تحقیقات پایه ای و بنیادی در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی است.

» فرستنده: سمیرا ابراهیم خانی

» منبع : سایت همشهری